POVREDE KIČME

POVREDE KIČME

Kičma je glavna osovina tijela na koju se posredno ili neposredno vežu sve kosti tijela, a ujedno je i zaštitni oklop kičmene moždine. Kičmenu moždinu čine snopovi nervnih vlakana,koji su građeni od uzlaznih i silaznih nervnih puteva. Ti nervni putevi spajaju mozak sa svim dijelovima tijela. Osim toga kičmena moždina predstavlja sjedište refleksa,kao i nekih centara.

Usljed traume kičme može doći do oštećenja koštanog dijela, ligamenata, zglobova, kičmene moždine i njenih korjenova. Sve ove povrede mogu dovesti do trajnog neurološkog deficita ukoliko dođe do oštećenja kičmene moždine. Trauma kičme najčešće nastaje prilikom saobraćajnih udesa, prema podacima čak 40% ovih povreda nastane na takav način. Ostalo se pripisuje padovima sa visine, određenim sportskim aktivnostima, povredama na radu, povredama od strane drugih lica itd.

S obzirom na patologiju koja nastaje povrede kičmenog stuba dijelimo na sljedeće:
⦁ subluksacija kralješka- pomjeranje donjeg kralješka u odnosu na donji i najčešće je udružena sa kidanjem ligamenata kičmenog stuba,
⦁ kompresivna fraktura kralješka- gdje ne dolazi do oštećenja ligamenata,
⦁ luksaciona fraktura kralješka-prelom kralješka uz istovremenu luksaciju prelomljenih fragmenata.

Kičma se dijeli na vratni, grudni, slabinski, sjedalni i trtični dio.
S obzirom da najveći broj ovih povreda nastane u saobraćajnim udesima objasnit će se mehanizam nastanka tih povreda, kao i tretman pri prvoj pomoći tih unesrećenih.

Pri saobraćajnim udesima najčešće trpi dio kičme na prelazu iz vratnog u grudni, ali i slabinski dio kičme zbog sjedećeg položaja pacijenata. Ove povrede nastaju pri aceleracijskim (hiperekstenzijske) i deceleracijskim (hiperfleksijske) silama.

Ovakvim pacijentima je potrebno:
⦁ prići sa velikim oprezom, pogotovo ako se radi o velikim nesrećama,gdje okolnosti i slika nesreće govore o silini udara.

⦁ Već sama sumnja na bilo koju povredu kičme zahtijeva postupak kao da se radi o najtežem obliku spinalne povrede.

⦁ Povrijeđeni se ne smije izvlačiti niti prenositi bez pripremljenog sredstva za imobilizacju.

⦁ Pravilnim tretmanom ovih pacijenata sprječavamo sekundarna oštečenja kičmene moždine.

⦁ Isto tako važan je i pravilan transport ovih pacijenata do bolnice.

⦁ Oslobađanje ozljeđenog i injegovo izvlačenje s mjesta udesa, osiguravanje respiracija, imobilizacija, te odgovarajući prijevoz u bolnicu u bitnoj mjeri određuju da li će incident za posljedicu imati oporavak i izlječenje, trajnu invalidnost ili smrt ozljeđenog.

⦁ Ovakve pacijente kod kojih sumnjamo na povredu kičme uvijek izvlači iz auta,tj. sa mjesta nesreće, najmanje tri spasioca, kako bi se izvršilo što manje manipulacije i pomijeranja.

Ako smo pacijenta zatekli u ležećem položaju, npr pacijent koji je pri silnom sudaru izletio kroz šajbu van, imobilizacija takvog pacijenta zahtijeva pored okovratnika lopatasta nosila ili vakuum madrac

Ukoliko nemamo ova sredstva imobilizacije služimo se priručnim sredstvima, npr. daske šire i duže od pacijenta ili sobna vrata.